این روزها کاربردهای علم داده گسترش روزافزونی داشته است و در همه کسب و کارها به کار می‌رود. یکی از حوزه‌هایی که از علم داده بهره می‌برد مدیریت منابع انسانی است.  برخی از کاربردهای علوم داده در مدیریت منابع انسانی را می‌توان شامل موارد زیر دانست:

• برنامه‌ریزی و ارتقا سطح رضایت‌مندی کارکنان
• کشف الگو بهینه در جذب و استخدام نیروی انسانی با استفاده از تکنیک‌های داده‌کاوی  
• پیش‌بینی نیاز آموزش پرسنل سازمان
• طبقه‌بندی شایستگی‌های کارمندان و مدیریت استعدادها
• تحلیل و پیش‌بینی رفتار پرسنل
• تشخیص الگوی سیستم حقوق و دستمزد بهینه
• مدیریت نگه‌داشت و پیش‌بینی ریزش کارکنان
• تحلیل ارزش افزوده ایجاد شده توسط کارکنان
• گزینش و استخدام بهینه کارکنان بر اساس تجارب استخدامی گذشته
• شناسایی هوشمند کارکنانی که مشمول ارتقاء شغلی هستند
• بهبود سیاست‌های منابع انسانی و تنظیم استراتژی‌های جدید برای برتری رقابتی

در نتیجه رشد روز افزون علم داده، وقتی متوجه شوید که به زودی هوش مصنوعی و راهکارهای علم داده بخشی از مدیریت عملکرد سازمان یا شرکت شما خواهد شد، چه احساسی دارید؟ در این مقاله با یسنا پارس همراه باشید تا مروری بر مدیریت عملکرد نوین با استفاده از هوش مصنوعی داشته باشیم:

مدیریت عملکرد کارکنان

هر کارمند حداقل سالی یک بار این روز را خواهد داشت که در آن کارمند به همراه رئیس گزارش‌دهی عملکرد، به اتاق جلسه می‌روند و در یک جلسه پر هیجان، عملکرد گذشته و انتظارات عملکردی آینده را بررسی می‌کنند. بله، این جلسه بازبینی عملکرد است.

مدیریت عملکرد کارکنان یکی از فعالیت‌های اصلی هر سازمان برای هدایت و بررسی عملکرد شغلی یک کارمند و مشارکت کارکنان در سازمان و تصمیم‌گیری در مورد برنامه توسعه مهارت برای کارمند است. حال سوال این است که با وجود داده‌‎های زیادی که در کل فرآیند درگیر است، چگونه سیستم مدیریت عملکرد مبتنی بر داده، می‌تواند اثربخشی تجربه کارمند و کارفرما را بهبود بخشد؟

حوزه هوش مصنوعی در مدیریت عملکرد کارکنان

بعد از تکمیل هر چرخه مدیریت عملکرد کارکنان، آیا همه افراد در یک سازمان از بازبینی‌ها و رتبه‌بندی کارشان رضایت یکسانی خواهند داشت؟ مطالعه مدیریت عملکرد جهانی مرسر در سال 2019 نشان می‌دهد که 70 درصد از شرکت‌ها در سراسر جهان احساس می‌کنند که نیاز به بهبود ارتباط بین سیستم مدیریت عملکرد کارکنان و سایر تصمیم‌های مرتبط با استعداد کارکنان وجود دارد. همچنین، یک نظرسنجی از رهبران منابع انسانی نشان می‌دهد که تنها 2٪ از شرکت‌ها معتقدند سیستم ارزیابی عملکرد کارکنان موجود آنها شرایطی دارد که در 5 سال گذشته بدون تغییر بوده است. برخی از دلایل این امر عبارتند از:

• اغلب شرکت‌ها بررسی عملکرد سالانه یا دوسالانه دارند.
• همیشه فرصت تغییر در مدیریت منابع انسانی وجود دارد. بنابراین در طول یک بررسی عملکرد، برای یک مدیر منابع انسانی دشوار خواهد بود که داده‌های گذشته یک کارمند را با عملکرد فعلی رهگیری کند و همچنین بازخورد ارائه دهد و برنامه توسعه مهارت‌های آینده را ساختار دهد.
• کارمندان اغلب نیاز دارند هر از گاهی با سطوح مختلف ذینفعان کار کنند. بازخوردهایی که چند سطح ارزیابی کننده به آن کارمند ارائه می‌دهند، اخیراً در سازمان‌ها جذابیت بیشتری پیدا کرده است تا بازخورد همه سطوح ذینفعان برای مدیریت عملکرد کارکنان را شامل شود. اما در این فرایند، جریان اطلاعات بین طرف‌های مختلف، چقدر در واقع موثر خواهد بود؟
• کلمه‌ای که اغلب در طول هر فصل ارزیابی شنیده می‌شود، کلمه "مغرضانه" است، صرف نظر از اینکه داور واقعاً مغرضانه ارزیابی عملکرد کرده است یا خیر. توجه داریم که غلبه بر این نوع پیش‌داوری‌ها دشوار است و علاوه بر آن، نوعی رفتار ناخودآگاه است.

هوش مصنوعی چگونه می‌تواند کمک کند؟

هوش مصنوعی می‌تواند در طول دوره ارزیابی بر فعالیت کارکنان به طور مستمر نظارت کند و می‌تواند بینش‌هایی را برای کارمندان و گیرندگان بازخورد، وضعیت پیشرفت و پیشنهاداتی برای بهبود بیشتر ارائه دهد. همچنین، هوش مصنوعی می‌تواند بازخوردها و بررسی‌های سطوح مختلف ارزیابی‌کنندگان مختلف را در یک بازه زمانی منظم هماهنگ کند و به بررسی‌های مدیریت منابع انسانی در طول جلسه بررسی عملکرد نهایی کمک کند. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند یک روش بی‌طرفانه برای مدیریت عملکرد باشد و علاوه بر آن، پیش داوری‌ها برطرف می‌شود.

یادگیری و توسعه با هوش مصنوعی

 فناوری‌ها خیلی سریع در حال رشد هستند و یک کارمند برای تقویت مهارت‌های خود بایستی یادگیری مستمر داشته باشد. ارزیابی عملکرد کارکنان نیازمند تعیین مجموعه مهارت‌ها و برنامه‌ریزی برای توسعه آن دسته از مهارت‌هایی است که یک کارمند برای بهتر شدن در حرفه خود باید یاد بگیرد. هوش مصنوعی با کمک داده‌های گذشته یک کارمند، امکان شناسایی، طراحی و شخصی‌سازی دوره آموزشی کارمند را فراهم می‌کند.  

ارزیابی عملکرد پرسنل دورکار با استفاده از داده‌کاوی و نظرکاوی

ارزیابی عملکرد در سازمان‌های مجازی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که با توجه به گذر از عصر صنعتی به عصر دانش مورد توجه قرار گرفته است. در چنین شرایطی افراد از خانه یا  به صورت دورکاری یا ممکن است از شعب مختلف سازمان برای شعبه مرکزی کار کنند.  یادمان باشد که ارزیابی عملکرد پرسنل دورکار به منظور افزایش بهره‌وری و سودآوری شرکت یا سازمان ضروری است. ارزیابی عملکرد کارکنانی که در سازمان کار می‌کنند با نظارت بر وفاداری و رفتارهای مرتبط با نقش آنها امکان‌پذیر است، اما ارزیابی عملکرد کارکنان دورکار مشکل است و  تصور نادرست از عملکرد برای کارکنان سازمان مجازی مضرتر خواهد بود.

برای ارزیابی عملکرد کارکنانی که در سازمان به صورت مجازی کار می‌کنند، می‌توان از رویکرد داده‌کاوی مبتنی بر حوزه پدیدارشناسی  استفاده کرد که از داده‌کاوی 360 درجه برای اندازه‌گیری عینی و نظرکاوی برای اندازه‌گیری ذهنی استفاده می‌کند. این سامانه ارزیابی آنلاین خواهد بود. بنابراین، سیستم از طریق آنلاین بر کار کارکنان دورکار نظارت خواهد کرد. این رویکرد، بینش ارزشمندی از عملکرد کارکنان در سازمان‌های مجازی ارائه می‌دهد و می‌تواند به شاغلین برای ارزیابی عملکرد کارکنان در سازمان‌های مجازی کمک مفیدی کند.

لزوم به کارگیری علوم مدیریت داده در ارزیابی عملکرد

مدیریت عملکرد یکی از مباحث ویژه و استراتژیک مدیریت منابع انسانی است و مناسب‌ترین ابزار در جهت ارتقای عملکرد کارکنان و سازمان به حساب می‌آید. مدیریت عملکرد، نگرش جامعی به عملکرد پرسنل و کل سازمان دارد و با سازوکارهایی مشخص بین عملکرد فـردی و سازمانی هم‌سویی و هم‌افزایی ایجـاد مــی‌کند. با سازوکارهایی می‌توان عملکرد کارکنان را مورد ارزیابی قرار داد تا بتوان به مناسب‌ترین خروجی‌ها دسترسی پیدا کرد اما کاربرد هریک از این روش‌ها به تنهایی برای ارزیابی تمامی عوامل کفایت نمی‌کند، لذا آنچه که مهم است، استخراج اطلاعات مفید از میان انبوهی از این داده‌های عملکردی است. لرد کلوین در مورد ضرورت اندازه‌گیری می‌گوید:

علم مدیریت نیز مبین این مطلب است. هرچه را که نتوانیم اندازه‌گیری کنیم نمی‌توانیم کنترل کنیم و هرچه را که نتوانیم کنترل کنیم مدیریت آن امکان‌پذیر نخواهد بود. کاملاً واضح است که موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل‌های سازمانی، عملکرد است و بهبود آن مستلزم اندازه‌گیری است و از این رو سازمانی بدون سیستم ارزیابی عملکرد قابل تصور نمی‌باشد. در واقع وجود و یا عدم وجود نظام مدیریت عملکرد کارآمد، با حیات و مرگ سازمان رابطه‌ی مستقیم دارد.

در نهایت ممکن است این سوالات در ذهن شما باشند که هوش مصنوعی چقدر می‌تواند فعالیت‌های انسانی را ارزیابی کند؟ و آیا هوش مصنوعی جایگزین مدیران منابع انسانی خواهد شد؟ پاسخ این است که هوش مصنوعی همراه با مغز انسان برای بهبود بیشتر مدیریت عملکرد با ارزیابی هم‌زمان، حذف سوگیری‌ها و دقت و بینش بهتر، عمل خواهد کرد. سازمان‌ها با استفاده از این علم، می‌توانند درباره عملکرد کارکنان‌شان تصمیم‌گیری کنند، سیاست‌های خود را بهبود بخشند و استراتژی‌های جدیدی را برای رقابت و برتری تنظیم کنند.

فارغ از اینکه در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کنید تصمیم‌­گیری اثربخش و کارا، مزایای رقابتی مهمی برای سازمان­‌ها در پی دارد. شبکه مشاورین مدیریت یسنا پارس  بر آن است تا مشاوره‌های مدیریتی مورد نیاز شما را با شیوه‌های علمی و تجارب عملی پیوند داده تا بتوانید تکنیک‌های هوش مصنوعی را در استقرار نظام مدیریت عملکرد کارکنان به صورت اصولی در سازمان‌تان اجرا نمایید و در نهایت از مزایای آن بهره‌مند شوید.