مقدمه
انواع بانکهای اطلاعاتی بخش مهمی از زندگی مدرن هستند. بدون آن ها، بیشتر توابع کامپیوتر وجود نخواهد داشت. اگر جزو افرادی هستید که چه به عنوان یک فرد چه برای شغل خود، به ذخیره سازی اطلاعات در رایانه، متکی هستید مهم است که انواع مختلف پایگاه‌های داده موجود و نحوه استفاده از آن‌ها را بدانید. در این مقاله، ما درباره چیستی بانکهای اطلاعاتی، از جمله رایج‌ترین انواع بانکهای اطلاعاتی که احتمالاً با آن‌ها برخورد می‌کنید، صحبت می‌کنیم.
بانکهای اطلاعاتی چیست؟
بانکهای اطلاعاتی مجموعه‌ای از اطلاعات ذخیره شده در کامپیوتر است. پایگاه‌های داده برای همه چیز از ذخیره تصاویر در رایانه شما تا خرید آنلاین اقلام و تجزیه و تحلیل بازار سهام استفاده می‌شود. بانکهای اطلاعاتی به رایانه‌ها اجازه می‌دهد تا اطلاعات ضروری را به روشی سازمان یافته و به راحتی قابل جستجو ذخیره کنند.
همانطور که فناوری بانکهای اطلاعاتی در طول سال‌ها بهتر شده است، انواع بانکهای اطلاعاتی مختلف هم بهبود یافته است. در حال حاضر انواع مختلفی از بانکهای اطلاعاتی وجود دارد که هر کدام نقاط قوت و ضعف را بر اساس نحوه طراحی خود دارند. به ویژه برای کسب و کارها مهم است که انواع مختلف پایگاه‌های داده را درک کنند تا مطمئن شوند کارآمدترین راه اندازی را دارند، با این حال، برخی از افراد ممکن است نیاز به یادگیری این موضوع داشته باشند.
بانکهای اطلاعاتی به رایانه‌ها اجازه می‌دهد تا اطلاعات ضروری را به روشی سازمان یافته و به راحتی قابل جستجو ذخیره کنند.
چه نوع اطلاعاتی در یک بانک اطلاعاتی ذخیره می‌شود؟
بانکهای اطلاعاتی در اکثر برنامه‌های مدرن استفاده می‌شود، از جمله روی تلفن، رایانه یا اینترنت شما می‌باشد. بانکهای اطلاعاتی بسیاری از داده‌‌هایی را که یک برنامه برای عملکرد نیاز دارد ذخیره و آن‌ها را سازماندهی کرده و در دسترس کاربران قرار می‌دهند.
به عنوان مثال اگر در حال ساخت یک برنامه تجارت الکترونیکی بودید، برخی از اطلاعات ذخیره شده در بانک اطلاعاتی شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دادههای مشتری، مانند نام های کاربری، آدرس های ایمیل و تنظیمات برگزیده.
- داده های کسب و کار، مانند رنگ های محصول، قیمت‌‌ها و رتبه‌بندی ها.
- داده های رابطه، مانند مکان های فروشگاه ها با یک محصول خاص در انبار.
اهمیت بانکهای اطلاعاتی در کسب و کارها
بانکهای اطلاعاتی یا پایگاه‌های داده بخشی ضروری و جدایی‌ناپذیر از عملیات تجاری روزمره شرکت‌های مدرن هستند. پایگاه‌های داده اطلاعاتی را در مورد چیزهای گوناگون مانند اشیاء (موجودی)، رویدادها (معاملات)، افراد (کارمندان) و مکان‌ها (انبارها) نگهداری می‌کنند. از زمان ایجاد کامپیوتر، اهمیت پایگاه‌های اطلاعاتی در چند دهه اخیر به سرعت افزایش یافته است. با پایگاه‌های داده امکان ذخیره کردن حجم زیادی از دادههای ساختاریافته فراهم می‌شود که به راحتی قابل دسترس هستند و قابلیت به‌روزرسانی دارند. پایگاه‌های داده تضمین‌کننده دقت و ثبات داده‌ها هستند و نقش مهمی در عملکردهای تجاری مانند ردیابی مشتری، مدیریت موجودی و معاملات آنلاین دارند.
اپلیکیشن‌های پایگاه داده
برنامه‌های کاربردی (اپلیکیشن‌ها) پایگاه داده، نرم‌افزارهایی هستند که داده‌ها را برای اهداف و عملکردهای مختلف ذخیره، بازیابی و دستکاری می‌کنند. این برنامه‌ها بسته به نیازها و اهداف کسب و کارها، ساده تا پیچیده هستند. برنامه‌های کاربردی رایج پایگاه داده شامل مدیریت ارتباط با مشتری (CRM: Customer Relationship Management)، برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP: Enterprise Resource Planning)، هوش تجاری (BI: Business Intelligence)، سیستم مدیریت محتوا (CMS: Content Management System) و سیستم یادگیری الکترونیکی (ELS: E-Learning System) است.
برنامه‌های کاربردی CRM به کمک کسب و کارها می‌آیند تا تعاملات خود را با مشتریان و مشتریان بالقوه مدیریت کنند؛ مانند فروش، بازاریابی، خدمات و پشتیبانی.
برنامه‌های کاربردی ERP با یکپارچه کردن داده‌ها از منابع و بخش‌های گوناگون، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری بهتر را امکان‌پذیر می‌کنند.
برنامه‌های کاربردی BI درباره شاخص‌های عملکرد کلیدی (KPI: key performance indicators)، روندها، الگوها و ناهنجاری‌ها گزارش‌هایی را ارائه می‌دهند.
برنامه‌های CMS در زمینه ایجاد، مدیریت و انتشار محتوا برای وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی وب به کسب‌وکارها کمک می‌کنند.
برنامه‌های کاربردی ELS با ارائه محتوایی مانند دوره‌ها، آزمون‌ها و گواهی‌ها، یادگیری آنلاین را برای کارمندان، مشتریان و شرکا فراهم می‌کنند.
مهم‌ترین مزایای بانکهای اطلاعاتی برای کسب و کارها
1- سازماندهی و ذخیره‌سازی داده‌ها
پایگاه‌های داده شیوه‌ای سازمان‌یافته و ساختارمند برای ذخیره و مدیریت حجم انبوهی از داده‌ها، تضمین یکپارچگی داده‌ها و کاهش دادههای اضافی یا تکراری فراهم می‌کنند.
2- مدیریت ارتباط با مشتری
پایگاه‌های داده پروفایل‌های عمیق مشتریان، تاریخچه معاملات و اولویت‌ها را ذخیره می‌کنند و کسب و کارها را مجاز می‌کنند تا بینش‌های عمیق‌تری درباره مشتریان به دست آورند و ارتباطات و تعاملات با آن‌ها را شخصی‌سازی کنند.
3- تصمیم‌گیری
با تحلیل دادههای ذخیره شده در پایگاه‌های داده، کسب و کارها می‌توانند براساس اطلاعات صحیح تصمیمات آگاهانه بگیرند که این امر به شناسایی روندها، پیش‌بینی نیازهای آینده و بهینه کردن استراتژی‌ها کمک می‌کند.
4- عملیات کارآمد
پایگاه‌های داده می‌توانند تکالیف روتین و روزمره را خودکار کنند، ورود دستی داده‌ها را کاهش دهند، کارآمدی را بهبود دهند. به این صورت کارمندان وقت بیشتری دارند بر برنامه‌های استراتژیک تمرکز کنند.
5- امنیت و محافظت از داده‌ها
سیستم‌های مدیریت پایگاه داده، ویژگی‌های امنیت را برای محافظت داده‌ها از دسترسی غیرمجاز، تضمین یکپارچگی داده‌ها و کاهش خطر نقض داده‌ها فراهم می‌کند.
6- گزارش دهی و تحلیل
پایگاه‌های داده کسب و کارها را در زمینه ایجاد گزارش‌ها، تحلیل روندها و شناسایی حوزه‌هایی برای پیشرفت قادر می‌سازند که این امر به تصمیم‌گیری بهتر و برنامه‌ریزی استراتژیک منجر می‌شود.
7- بهبود ارتباطات
پایگاه‌های داده امکان ارتباط بین بخش‌ها و سیستم‌های گوناگون درون کسب و کار و تضمین اینکه هر کس به اطلاعات موردنیازش دسترسی دارد، تسهیل می‌کند.
8- ارتقای کارآمدی و بهره‌وری
با ساده‌سازی فرآیندها و خودکار کردن وظایف، این امکان برای پایگاه‌های داده فراهم است که کارآمدی عملیاتی را بهبود قابل ملاحظه‌ای داده و هزینه‌ها را کاهش دهند.
9- مزیت رقابتی
کسب و کارهایی که از داده‌ها از طریق پایگاه‌های داده استفاده می‌کنند، این امکان برای آن‌ها فراهم است تا با گرفتن تصمیمات آگاهانه، شخصی کردن تجارب مشتری و سازگاری با تغییرات سریع بازار به مزیت رقابتی دست یابند.
سازماندهی و ذخیره سازی داده ها، مدیریت ارتباط با مشتری، تصمیم گیری، عملیات کارآمد و مزیت رقابتی از جمله مزایای مهم بانکهای اطلاعاتی برای کسب و کارها است
انواع بانکهای اطلاعاتی
در بسیاری از موارد، افراد متوجه می‌شوند که برای کارهای مختلف به انواع بانکهای اطلاعاتی مختلف نیاز دارند. در زیر برخی از انواع رایج این نوع بانکها آورده شده است:
1- بانک اطلاعاتی متمرکز
یکی از انواع بانکهای اطلاعاتی می‌توان به پایگاه اطلاعاتی متمرکز اشاره کرد. این نوع پایگاهی است که به طور کامل در یک مکان واحد عمل می‌کند. بانک دادههای متمرکز معمولاً توسط سازمان‌های بزرگ‌تر مانند یک کسب و کار یا دانشگاه استفاده می‌شود. این نوع بانک اطلاعاتی بر روی یک کامپیوتر مرکزی یا سیستم پایگاه داده قرار دارد که آن را اجرا و نگهداری می‌کند. کاربران می‌توانند از طریق یک شبکه کامپیوتری به پایگاه داده دسترسی داشته باشند.
2- بانک اطلاعاتی ابری
پایگاه داده ابری یکی از انواع بانکهای اطلاعاتی است که از طریق اینترنت اجرا می‌شود. داده‌ها در هارد دیسک یا سرور محلی ذخیره می‌شوند، اما اطلاعات به صورت آنلاین در دسترس هستند. نحوه کار این پایگاه به این صورت است که دسترسی به فایل‌های خود را تا زمانی که به اینترنت متصل هستید از هر جایی برای شما آسان می‌کند. برای استفاده از یک پایگاه داده ابری، کاربران می‌توانند خودشان یک پایگاه داده بسازند یا برای آن سرویسی بپردازند تا دادههای خود را بر روی آن‌ها ذخیره کند. رمزگذاری بخشی ضروری از هر پایگاه داده ابری است، زیرا تمام اطلاعات باید هنگام انتقال آنلاین محافظت شوند.
3- بانک اطلاعاتی تجاری
یکی از انواع بانکهای اطلاعاتی پایگاه داده تجاری است. بانک اطلاعاتی تجاری هر پایگاه داده‌ای است که توسط یک تجارت تجاری طراحی شده باشد. کسب و کارها پایگاه های اطلاعاتی غنی از ویژگی ها را توسعه می‌دهند و سپس به مشتریان خود می‌فروشند. پایگاه‌های داده تجاری می‌توانند از نظر ترکیب یا فناوری که استفاده می‌کنند متفاوت باشند. ویژگی تعیین کننده پایگاه‌های داده تجاری این است که بر خلاف پایگاه‌های داده منبع باز، کاربران برای استفاده از آن‌ها هزینه پرداخت می‌کنند.
4- بانک اطلاعاتی توزیع شده
بانک اطلاعاتی توزیع شده، یکی از انواع بانکهای اطلاعاتی است که در چندین دستگاه پخش شده است. به جای ذخیره سازی تمام اطلاعات در یک دستگاه، مانند سایر پایگاه‌های داده موجود در این فهرست، پایگاه‌های داده توزیع‌شده در چندین دستگاه مانند رایانه‌های مختلف در یک مکان یا در سراسر یک شبکه کار خواهند کرد. مزایای پایگاه داده توزیع شده شامل افزایش سرعت، قابلیت اطمینان بهتر و سهولت گسترش است.
5- بانک اطلاعاتی کاربر نهایی
کاربر نهایی اصطلاحی است که در توسعه محصول استفاده می‌شود و به شخصی اطلاق می‌شود که از محصول استفاده می‌کند. بنابراین، بانک اطلاعاتی کاربر نهایی، پایگاه داده‌ای است که عمدتاً توسط یک شخص استفاده می‌شود. یک مثال خوب از این نوع پایگاه داده، صفحه گسترده‌ای است که در رایانه محلی شما ذخیره شده است.
6- بانک اطلاعاتی نمودار
یکی دیگر از انواع بانکهای اطلاعاتی، پایگاه دادههای گراف می‌باشد. پایگاه‌هایی هستند که به طور مساوی بر روی داده‌ها و ارتباطات بین آن‌ها تمرکز می‌کنند. در این پایگاه داده، داده‌ها به مدل‌های از پیش تعریف شده محدود نمی‌شوند. بسیاری از پایگاه های داده دیگر می‌توانند هنگام جست و جو، ارتباط بین داده‌ها را پیدا کنند. در این پایگاه داده گراف، اتصالات در داخل پایگاه داده درست در کنار دادههای اصلی ذخیره می‌شوند. هنگامی که هدف اصلی شما مدیریت ارتباطات بین دادههای شما باشد، باعث می‌شود پایگاه داده کارآمدتر و سریعتر باشد.
7- بانک اطلاعاتی NoSQL
بانک اطلاعاتی NoSQL دارای سلسله مراتبی شبیه به سیستم پوشه فایل است و دادههای درون آن ساختاریافته یا غیر رابطه‌ای هستند. این فقدان ساختار به آن‌ها اجازه می‌دهد تا حجم بیشتری از داده‌ها را با سرعت پردازش کنند و گسترش آن را در آینده آسان‌تر کند. رایانش ابری به طور منظم از پایگاه‌های داده NoSQL استفاده می‌کند.
8- بانک اطلاعاتی منبع باز
پایگاه داده منبع باز از دیگر انواع بانکهای اطلاعاتی است که برای استفاده عموم به صورت رایگان طراحی شده است. برخلاف بانکهای اطلاعاتی تجاری، کاربران می‌توانند بدون پرداخت هزینه، پایگاه های داده منبع باز را دانلود یا ثبت‌نام کنند. اصطلاح “منبع باز” به برنامه‌ای اطلاق می‌شود که در آن کاربران می‌توانند نحوه نگارش و ساخت آن را ببینند و آزادند تا تغییرات خود را در برنامه ایجاد کنند. پایگاه دادههای منبع باز معمولاً بسیار ارزان‌تر از پایگاه‌های داده تجاری هستند، اما می‌توانند برخی از ویژگی‌های پیشرفته‌تر موجود در پایگاه‌های داده تجاری را نیز نداشته باشند.
9- بانکهای اطلاعاتی عملیاتی
هدف بانکهای اطلاعاتی عملیاتی این است که به کاربران اجازه دهد داده‌ها را در زمان واقعی تغییر دهند. پایگاه دادههای عملیاتی که یکی از انواع بانکهای اطلاعاتی است در تجزیه و تحلیل کسب و کار و انبار داده‌ها بسیار مهم هستند. بسته به نیاز می‌توان آن‌ها را به عنوان پایگاه داده رابطه‌ای یا NoSQL راه اندازی کرد. پایگاه‌های داده مرسوم به پردازش دسته‌ای متکی هستند، جایی که دستورات به صورت گروهی انجام می‌شوند. از سوی دیگر پایگاه‌های داده عملیاتی به شما امکان می‌دهند هر لحظه داده‌ها را اضافه، ویرایش و حذف کنید.
10- بانک اطلاعاتی شخصی
بانک اطلاعاتی شخصی به پایگاه داده‌ای گفته می‌شود که برای یک فرد مجرد طراحی شده است. معمولاً در رایانه شخصی ذخیره می‌شود و طراحی بسیار ساده‌ای دارد که فقط از چند جدول تشکیل شده است. پایگاه دادههای شخصی معمولاً برای عملیات پیچیده، حجم زیاد داده یا عملیات تجاری مناسب نیستند.
بانکهای اطلاعاتی متمرکز، ابری، تجاری، توزیع شده، کاربر نهایی، منبع باز، عملیاتی، نمودار، شخصی و NoSQL رایج ترین بانکهای اطلاعاتی هستند
نتیجه گیری
بانکهای اطلاعاتی یا پایگاه‌های داده بخشی ضروری از عملیات تجاری روزمره شرکت‌های مدرن هستند. پایگاه‌های داده اطلاعاتی را در مورد چیزهای گوناگون مانند اشیاء (موجودی)، رویدادها (معاملات)، افراد (کارمندان) و مکان‌ها (انبارها) نگهداری می‌کنند. سازماندهی و ذخیره سازی داده ها، مدیریت ارتباط با مشتری، تصمیم گیری، عملیات کارآمد، امنیت و محافظت از داده ها، گزارش‌دهی و تحلیل، بهبود ارتباطات، ارتقای کارآمدی و بهره‌وری و مزیت رقابتی از جمله مزایای مهم بانکهای اطلاعاتی برای کسب و کارها است. همچنین بانکهای اطلاعاتی متمرکز، ابری، تجاری، توزیع شده، کاربر نهایی، منبع باز، عملیاتی، نمودار، شخصی و NoSQL رایج ترین بانکهای اطلاعاتی هستند.
