نیت استراتژیک به وضعیت آینده از پیش تعریف شده‌ای اطلاق می‌شود که سازمان قصد دارد در یک دوره زمانی مشخص به آن دست یابد. این اصطلاح توسط گری همل و سی کی پراهالد رایج شد. آنها این اصطلاح را دلیل وجود یک سازمان و اهدافی که می‌خواهد به آن دست یابد، تعریف کردند که باورها و ارزش‌های یک سازمان را نشان می‌دهد.
برای دستیابی به وضعیت آینده مشخص و همچنین دستیابی به اهداف معین، سازمان باید اقدامات خاصی را انجام دهد. این اهداف می‌توانند بلند مدت یا کوتاه مدت باشند. در حالی که اهداف بلندمدت تمرکز گسترده‌ای دارند، کوتاه مدت‌ها ماهیت باریکی دارند. برای اینکه یک سازمان موثر واقع شود، باید کارکنان درکی از نیت استراتژیک داشته باشند. از این رو، هدف استراتژیک باید قابل دستیابی و همچنین قابل درک باشد.
مطالعه بیشتر: شاخص‌های استقرار نظام مدیریت استراتژیک
تعاریف نیت استراتژیک
تعاریف نیت استراتژیک1. به گفته پرهالاد و دوز:
نیت در اینجا برای توصیف جهت و اهداف بلندمدت به جای برنامه‌های مجزا استفاده می‌شود. نیت استراتژیک یک شرکت برای هدف‌یابی اهدافی که نمی‌توان برای آنها برنامه‌ریزی کرد، بسیار مهم است. جدا کردن آن جهت‌گیری از برنامه‌ریزی استراتژیک مهم است. هدف استراتژیک به یک شرکت اجازه می‌دهد تا لایه‌هایی از مزیت رقابتی را برای دستیابی به اهداف بلندمدت ایجاد کند.
2. به گفته بورگلمن و گرو:
ناهماهنگی استراتژیک (عدم همسویی بین نیت استراتژیک شرکت و اقدام استراتژیک)، نقطه عطف استراتژیک (تغییر یک استراتژی برنده به استراتژی دیگر) و شناخت استراتژیک (توانایی مدیران ارشد برای درک اهمیت استراتژیک اقدامات مدیریتی پس از اجرا، اما قبل از اینکه بازخورد محیطی بی‌چون و چرا در دسترس باشد) سه مفهوم کلیدی مرتبط با هم هستند که به این سوال پاسخ می‌دهند که چگونه مدیریت ارشد می‌تواند در مورد نیت/عزم استراتژیک در صنایع با فناوری پیشرفته تصمیم بگیرد.
3. به گفته لواس و گوشال:
“نیت استراتژیک اهداف بلند مدتی است که منعکس کننده موقعیت ترجیحی آینده شرکت، همانطور که توسط مدیریت ارشد آن بیان شده است”. در نظر گرفتن این نکته مهم است که نیت استراتژیک باید برای همه افراد سازمان مشترک باشد. همچنین می‌توان آن را “آگاهی جمعی” نامید که به معنای یک هدف واحد که در بین همه کارکنان مشترک است. هدف استراتژیک مسیری را ترسیم می‌کند که برای دستیابی به هدف مشترک باید طی شود.
مطالعه بیشتر:راهنمای جامع طراحی برنامه استراتژیک
ویژگی‌های نیت استراتژیک
نیت استراتژیک ماهیت مسیری را که یک سازمان باید طی کند تا بتواند موقعیت استراتژیک بلندمدتی را که قرار است توسط سازمان به دست می‌آید، طی کند را مشخص می‌کند. به عقیده هامل و پرهالاد، اگر سازمان به وضوح هدف استراتژیک خود را بیان کند، آنگاه هر فعالیتی هدف دقیق و ثابتی خواهد داشت. نیت استراتژیک دارای ویژگی‌های زیر است:
1. حس جهت گیری:
حس جهت‌گیری مشخص می‌کند که سازمان می‌خواهد در آینده به کجا برود. هر سازمانی به یک هدف مهم، ثابت و مشترک نیاز دارد که این اهداف باید برای سازمان ارزشمند و ضروری باشند. از آنجایی که محیط و بازار کسب و کار به طور مکرر تغییر می‌کنند، تصمیمات استراتژیک نباید بر اساس انگیزه‌های کوتاه مدت باشند. در غیر این صورت تلاش‌های انجام شده توسط سازمان‌ها ناهماهنگ شده و در رسیدن به وضعیت مطلوب آینده ناکام می‌ماند. بنابراین، سازمان‌ها باید یک هدف متقابل بلندمدت را دنبال کنند که ماهیتی منسجم و مشترک داشته باشد. تنظیم جهت گیری مناسب به سازمان کمک می‌کند تا به نیت استراتژیک بلند مدت خود دست یابد.
2. حس کشف:
حس کشف به توانایی الهام بخشیدن به کارکنان برای نوآوری و خلاقیت اشاره دارد. هنگامی که نیت استراتژیک الهام بخش نباشد، کارکنان کمتر احساس اشتیاق می‌کنند. عزم استراتژیک باید کارکنان را برای انجام وظایف چالش برانگیز و کشف مفاهیم جدید ترغیب کند. همچنین باید ابعاد جدیدی را در سازمان معرفی و راه‌های برتر را برای دستیابی به آنها ابداع کند.
3. حس سرنوشت ساز
حس سرنوشت ساز به توانایی نیت استراتژیک برای معنا بخشیدن به وجود سازمان اشاره دارد. باید بتواند حس احترام را در بین اعضای سازمان ایجاد کند. عزم استراتژیک باید معنادار و قابل توجه باشد تا بتواند سازمان را هدایت کند و کارکنان آن را برانگیزد و قابلیت تعیین جهت مناسب برای آنها را داشته باشد.
مطالعه بیشتر: آشنایی با شاخص‌های استراتژیک
سلسله مراتب نیت استراتژیک
چشم انداز، ماموریت، اهداف و مقاصد عناصری هستند که در سلسله مراتب نیت استراتژیک گنجانده شده اند:
هدف از عناصر نیت/عزم استراتژیک (چشم انداز، مأموریت و اهداف استراتژیک) همسو کردن افکار و منابع در یک جهت است. این عناصر نه تنها نقاط شروع بلکه نقاط عطف در سطوح مختلف بوده و به عنوان پایه‌ای برای برنامه ریزی و هدایت فعالیت‌ها عمل می‌کنند. همچنین راهی را فراهم کرده و اطمینان می‌دهد که تمام تلاش‌ها به پیشرفت در سطح سازمان منجر می‌شود. نیت استراتژیک باید به طور موثر با همه ذینفعان به اشتراک گذاشته شود تا باور آنها در مورد پیشنهادات شرکت و توانایی آن برای رهبری بخش خاص صنعت تقویت شود. سلسله مراتب نیت/عزم استراتژیک با مثال به شرح زیر است:
1- چشم انداز:
چشم انداز، ادراک ذهنی از نوع محیطی است که یک شخص یا سازمان می‌خواهد در یک چارچوب زمانی معین ایجاد کند و همچنین شرایط حمایت کننده برای تبدیل شدن این ادراک به واقعیت است.
بیانیه چشم انداز را می‌توان به عنوان بیانیه‌ای که اهداف بلند مدت شرکت را تعریف می‌کند، نام برد. بیانیه چشم انداز می‌تواند از یک خط تا چند پاراگراف فراتر رود که نشان می‌دهد سازمان می‌خواهد در آینده به چه چیزی دست یابد. یک بیانیه چشم انداز مؤثر به کارکنان انگیزه داده و برای انجام فعالیت‌های روزانه تجاری احساس جهت می‌دهد و همچنین به تصمیم گیری‌های استراتژیک کمک می‌کند.
بیانیه چشم انداز برای تقویت روحیه کارکنان با ترسیم تصویری از مسیری که سازمان در حال حرکت است، آماده شده است. این بیانیه همچنین به مدیران اجازه می‌دهد تا با مقایسه اهداف بیان شده و برنامه‌های عملیاتی برای دستیابی به آن اهداف، پیشرفت سازمان را به طور عملی رصد کنند.
ویژگی‌های یک چشم انداز خوب؛
- واقع بین و آرمان گرا است.
- جهت سازمان را مشخص می‌کند.
- اعضای سازمان را الهام می‌بخشد و تعهد را تشویق می‌کند.
- منعکس کننده منحصر به فرد بودن سازمان، شایستگی متمایز آن است.
- مناسب برای سازمان، سازگار با ارزش‌ها و فرهنگ آن.
- به خوبی بیان شده و به راحتی قابل درک است.
مطالعه بیشتر: انعطاف پذیری استراتژیک به چه معناست؟
2- ماموریت:
یک مأموریت اساس آگاهی ما را از هدف، میزان محیط رقابتی که مأموریت شرکت به توانایی‌های آن ضربه می‌زند و فرصتی که دولت ارائه می‌دهد را فراهم می‌کند.
بیانه ماموریت در یک سازمان؛
- توجیه سازمانی برای وجود یک سازمان در بیانیه ماموریت آن بیان شده است.
- بیانیه ماموریت نتیجه را مشخص نمی‌کند.
- هیچ چارچوب زمانی یا اندازه گیری مرتبط با آن ندارد.
- موقعیت فعلی و سناریوی آینده یک سازمان را از نظر محصول، بازار، قیمت گذاری، خدمات مشتری و غیره برجسته می‌کند.
- زمینه را برای تخصیص منابع بر اساس هدف فراهم می‌کند.
ویژگی‌های یک ماموریت خوب؛
- ماموریت به عنوان هدف اساسی و منحصربه‌فرد تعریف می‌شود که یک کسب و کار را از سایر شرکت‌های هم نوع خود متمایز می‌کند و دامنه عملیات آن را در شرایط محصول و بازار مشخص می‌کند.
- بیانیه‌ای از نگرش، دیدگاه و جهت گیری است.
- آن چیزی که شرکت می‌خواهد باشد را نشان می‌دهد.
- نشان‌دهنده کسب و کارهایی است که شرکت دنبال می‌کند و نیازهای مشتری که در پی برآوردن آن است.
- شکل گرفته توسط چشم انداز رهبران شرکت.
علت نیاز به یک ماموریت؛
- برای اطمینان از وحدت هدف در سازمان.
- تا زمینه‌ای برای ایجاد انگیزه فراهم شود.
- ایجاد جو سازمانی
- برای خدمت به عنوان یک نقطه کانونی.
- برای تسهیل ترجمه اهداف و اهداف به ساختار کاری.
3- اهداف:
اهداف سازمانی به موقعیت‌های ایده‌آلی اطلاق می‌شود که باید در مدت زمان نامشخص در آینده به دست آیند. این اهداف فعالیت‌ها و تصمیمات روزانه را هدایت می‌کنند. با این حال، اهداف اساساً به نتایج قابل اندازه‌گیری منجر نمی‌شوند. اهداف را می‌توان برای فعالیت‌ها و تصمیمات عملیاتی روزانه دنبال کرد، که اساساً با نتایج قابل سنجش مرتبط نیستند. همچنین اهداف سازمانی استانداردهایی را برای سنجش عملکرد برای دستیابی به اهداف گسترده ارائه می‌کنند که چشم انداز و ماموریت را به واقعیت تبدیل می‌کنند و نقش مهمی در حفظ روابط عمومی ایفا کرده و حمایت گروه‌های مختلف را تشویق می‌کند.
ویژگی‌های اهداف؛
- واقع بینانه و چالش برانگیز
- محدودیت زمانی جهت عملکرد بهتر
- قابل اندازه گیری
- تعیین اهداف سطح گرا
- تعهد
به طور کلی می‌توان گفت که نیت استراتژیک به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با تمرکز بر فرمول برنده، تاکتیک بیشتری در مورد استراتژی داشته باشند. این فرمول شرکت به شرکت و صنعت به صنعت متفاوت خواهد بود. اما همیشه شامل یک چشم انداز برای اینکه چگونه بتوان از رقبا متمایز شد به جای تقلید از رقبا، خواهد بود و در حالی که استراتژی اغلب در سطح شرکت صحبت می‌شود، می‌توان از نیت/عزم استراتژیک برای اهداف حرفه‌ای استفاده کرد.
