مراحل مدیریت بحران در یک سازمان چیست؟ هر چند وقت یک بار اتفاقات ناخوشایندی رخ می‌دهد. در نهایت هر سازمانی با یک بحران مواجه می‌شود. دانستن نحوه برخورد با بحران‌ها فقط یک هنر ظریف نیست، بلکه یک ضرورت برای رونق کسب و کار است. رهبر خوب بودن به چیزی بیش از مثبت اندیشی و مهارت‌های ارتباطی قوی نیاز دارد. دانستن اینکه چگونه برای روزهای خوب و بد برنامه ریزی کنید، باعث ایجاد اعتماد در تیم شما می‌شود و آمادگی را نشان می‌دهد. مدیریت بحران بخشی ضروری از هر طرح تجاری است. زیرا بدون آن، تیم شما در صورت وقوع غیرمنتظره آماده نخواهد بود. در این مقاله، در مورد مفهوم مدیریت بحران، مراحل آن و چگونگی آمادگی سازمان برای زمان‌های نامشخص، آیتم‌های ضروری و نمونه‌های طرح مدیریت بحران بحث خواهیم کرد.
برنامه مدیریت بحران چیست؟
قبل از اینکه به مراحل مدیریت بحران اشاره کنیم، ابتدا برای درک بهتر به تعریف آن پرداخته ایم. طرح مدیریت بحران نشان می‌دهد که در صورت وقوع بحران، کسب و کار شما چگونه واکنش نشان دهد. این طرح باید مشخص کند چه کسی اقدام خواهد کرد و چه نقشی خواهد داشت. هدف برنامه مدیریت بحران به حداقل رساندن خسارت و بازگرداندن عملیات تجاری در سریع‌ترین زمان ممکن است.
طرح مدیریت بحران یک سند زنده است که تیم شما می‌تواند به طور مکرر به آن مراجعه کرده و آن را به روز کند. راه‌های مختلفی برای ترسیم طرح شما وجود دارد، اما طرح بحران معمولی مانند یک چک لیست به نظر می‌رسد. هنگامی که حوادث ناگوار رخ می‌دهد، تیم شما می‌تواند بررسی کند که چه کارهایی برای پاسخ به بحران باید انجام شود. هیچ راهی برای دانستن اینکه چه نوع بحرانی ممکن است رخ دهد و چه زمانی روی می‌دهد وجود ندارد، اما انجام تحلیل ریسک می‌تواند به شما ایده کلی از تهدیدات بالقوه‌ای ارائه دهد که ممکن است شرکت شما با آن مواجه شود؛ به عنوان مثال، یک شرکت بازاریابی رسانه‌های اجتماعی ممکن است برای یک اتفاق ناگوار سازمانی که نیاز به عذرخواهی عمومی دارد بیشتر در معرض خطر باشد، در حالی که یک شرکت فناوری ممکن است بیشتر در معرض خطر یک حمله سایبری باشد. صنعتی که در آن هستید نیز می‌تواند به شما در تعیین بحران‌های احتمالی و چگونگی مبارزه با آن‌ها کمک کند.
چرا به برنامه مدیریت بحران نیاز دارید؟
داشتن طرح و مراحل مدیریت بحران سازمان شما را برای وقوع فاجعه یا رویداد پیش بینی نشده آماده می‌کند. با داشتن یک برنامه می‌توانید تأثیر بحران را بر کارمندان و عملیات تجاری خود کاهش دهید. وقتی تیم برای موارد غیرمنتظره به درستی آموزش داده شود، احتمال آسیب طولانی مدت کمتری وجود دارد. اگر رهبر یک سازمان هستید، این موضوع به شما بستگی دارد که با سایر اعضای مدیریت ارشد کار کنید و استراتژی مدیریت اضطراری مناسب برای خودتان را ارائه دهید. ممکن است ابتدا ندانید از کجا شروع کنید، اما نرم افزار مدیریت پروژه می‌تواند به شما کمک کند تا در این قلمرو ناشناخته حرکت کنید.
داشتن طرح مدیریت بحران سازمان ها را برای وقوع فاجعه یا رویداد پیش بینی نشده آماده می‌کند.
6 مرحله برای ایجاد برنامه مدیریت بحران
برای ایجاد کارآمد و مؤثر یک برنامه مدیریت بحران، آن را به مراحل کوچکتر و قابل دستیابی تقسیم کنید. این امر می‌تواند به شما در شناسایی تهدیدهای بالقوه بدون غرق شدن در کل مشکل بالقوه کمک کند. برای سازماندهی برنامه خود، از یک الگوی مدیریت بحران با شش مرحله زیر استفاده کنید:
1. تیم رهبری بحران خود را شناسایی کنید
یکی از مراحل مدیریت بحران، شناسایی تیم رهبری بحران است. قبل از اینکه بتوانید اولین قدم در برنامه ریزی مدیریت بحران بردارید، تیمی از رهبران را برای همکاری در طول فرآیند برنامه ریزی بحران انتخاب کنید. تیم شما باید شامل افرادی باشد که در طول یک بحران اقدام می‌کنند. این تیم را در همان ابتدای برنامه ریزی مدیریت بحران کنار هم قرار دهید تا همه از نکات استراتژی بحران شما مطلع شوند.
2. ریسک را ارزیابی کنید
دومین مرحله از مراحل مدیریت بحران، ارزیابی ریسک است. برای شروع فرآیند برنامه ریزی، یک جلسه برای ارزیابی ریسک‌های مختلفی که ممکن است شرکت شما با آن مواجه شود برگزار کنید. همانطور که در بالا ذکر شد، می‌توانید جلسه خود را با بررسی خطرات مرتبط با زمینه شغلی خود آغاز کنید.
از ثبت ریسک برای شناسایی و ارزیابی احتمال وقوع خطرات استفاده کنید. ثبت ریسک می‌تواند کار را تسریع کند و موانع آینده را پیش بینی کند. همچنین می‌تواند به شما کمک کند تا تصور کنید که کدام خطرها بیشتر ممکن است رخ دهند تا بتوانید برای این خطرات واکنشی برنامه ریزی کنید.
3. تأثیرات کسب و کار را مشخص کنید
سومین مرحله از مراحل مدیریت بحران، تعیین تاثیر کسب و کار است. پس از شناسایی خطرات احتمالی که می‌تواند بر شرکت شما تأثیر بگذارد، تأثیر تجاری این ریسک‌ها را با کمک تیم رهبری بحران خود تعیین کنید. هر ریسک می‌تواند نتایج متفاوتی ایجاد کند، بنابراین مهم است که آن‌ها را جداگانه تجزیه و تحلیل کنید. اثرات بالقوه کسب و کار ممکن است شامل ریزش مشتری، تضعیف شهرت، تاخیر در فروش، از دست دادن سودآوری و جریمه‌های قانونی باشد.
4. برای پاسخ برنامه ریزی کنید
مرحله بعدی از مراحل مدیریت بحران این است که هر ریسکی را که شناسایی کرده‌اید بپذیرید و تعیین کنید که تیم شما برای پاسخ به تهدید در صورت وقوع چه اقداماتی باید انجام دهد. به عنوان مثال، اگر در شرکت نرم افزاری کار می‌کنید و سازمان شما حمله سایبری را تجربه می‌کند، ممکن است به شخصی برای ایمن سازی شبکه، شخصی جهت انتشار اخبار برای مشتریان و شخص دیگری برای ارزیابی خسارت نیاز داشته باشید.
5. طرح را تثبیت کنید
در این مرحله از مراحل مدیریت بحران پس از اینکه به طور صریح خطراتی که کسب و کار شما ممکن است با آن مواجه شود، تأثیر تجاری و نحوه پاسخگویی را توضیح دادید، برنامه خود را تثبیت کنید. برنامه مدیریت بحران چیزی فراتر از یک استراتژی مکتوب یا شفاهی است. این باید شامل موارد کلیدی مانند پروتکل فعال سازی و مخاطبین اضطراری باشد که در زیر با جزئیات بیشتر در مورد آن‌ها صحبت خواهیم کرد. همچنین باید با ذینفعان کلیدی همکاری کنید تا همه بفهمند چه کاری و چه زمانی باید انجام دهند.
6. بررسی و به روز رسانی
و آخرین مرحله از مراحل مدیریت بحران این است که پس از تکمیل طرح بحران، محصول نهایی را بررسی کنید تا مطمئن شوید که هیچ شکافی وجود ندارد. برنامه مدیریت بحران خود را مجدداً بررسی کنید و حداقل سالی یک بار آن را به روز کنید. چرا که خطرات احتمالی می‌تواند با گذشت زمان تغییر کند.
آنچه در برنامه مدیریت بحران باید گنجانده شود
برنامه مدیریت بحران شما باید شامل موارد زیر باشد. همانطور که برنامه مدیریت بحران خود را ایجاد می‌کنید، از این چک لیست استفاده کنید تا مطمئن شوید که جزئیات مهم را نادیده نگرفته اید.
1. تحلیل ریسک
تجزیه و تحلیل ریسک به طور فیزیکی خطرات بالقوه‌ای که ممکن است شرکت شما با آن مواجه شود را ترسیم می‌کند و آن‌ها را به ترتیب احتمال قرار می‌دهد. گنجاندن مدیریت ریسک در طرح مراحل مدیریت بحران، واکنش اضطراری مفید است. زیرا در صورت تغییر مدیریت، رهبران جدید می‌توانند به آن مراجعه کنند.
2. پروتکل فعال سازی
پروتکل فعال سازی تعیین می‌کند که در صورت بروز بحران چه زمانی اقدام باید انجام شود. به عنوان مثال، ممکن است تصمیم بگیرید که اعضای تیم شما تا زمانی که یک بحران به سطح خاصی از تأثیر تجاری برسد، از انجام اقدامات خودداری کنند. هنگامی که آن تأثیر تجاری رخ می‌دهد، تیم مدیریت بحران وارد عمل می‌شود.
3. تماس‌های اضطراری
اطلاعات تماس اضطراری کلیدی را برای تسریع فرآیند پاسخ به مشکلاتی که نیاز به کمک خارجی دارند، وارد کنید. لیست تماس اضطراری شما ممکن است شامل مجریان قانون محلی، بیمارستان، و بخش آتش نشانی و همچنین خدمات لوله کشی، برق کارها و سایر خدمات مرتبط با خطراتی که در تجزیه و تحلیل خود شناسایی کرده‌اید، باشد.
4. رویه‌های پاسخگویی
در حالی که یک پروتکل فعال‌سازی دقیقاً مشخص می‌کند که تیم پاسخ به بحران شما چه زمانی باید به یک بحران واکنش نشان دهد، رویه‌های پاسخگویی، به جزئیات اقداماتی را که هر فرد هنگام فعال شدن باید انجام دهد، ارائه می‌کند.
5. استراتژی ارتباط بحران خارجی
هنگامی که یک بحران رخ می‌دهد، ممکن است عملیات داخلی شما تنها چیزهایی نباشد که تحت تأثیر قرار می‌گیرند. هنگامی که یک بحران به اندازه کافی گسترده شد، باید وضعیت را برای سهامداران مهم خارجی و دیگر افراد توضیح دهید. استراتژی ارتباط بحران خارجی شما باید شامل جزئیاتی در مورد اینکه چه کسی اطلاعات را ارائه می‌دهد و همچنین چه کسی مسئول رسیدگی به بازخورد است، باشد.
6. ارزیابی پس از بحران
ارزیابی پس از بحران به تیم شما این امکان را می‌دهد که در مورد اینکه چه چیزی خوب بوده و چه چیزی خوب نیست فکر کند. سپس می‌توانید طرح بحران خود را با استفاده از دانشی که برای تقویت فرآیندهای واکنش خود و کاهش تأثیر آن بر سازمان خود به دست آورده اید، به روز کنید.
نمونه‌های طرح مدیریت بحران
اگرچه راهی برای پیش‌بینی هر بحرانی وجود ندارد، اما می‌توانید انواع بحران‌ها را دسته بندی کنید و بر اساس آنچه ممکن است اتفاق بیفتد، برنامه‌ریزی کنید. برخی از نمونه‌های مدیریت بحران عبارتند از:
زیان مالی
زمانی که شرکت شما از ضرر مالی رنج می‌‌برد، ممکن است مجبور شوید ورشکستگی خود را اعلام کنید یا کارمندان خود را اخراج کنید. شما می‌توانید بدون دانستن علت اولیه بحران مالی برای این سناریو برنامه ریزی کنید.
شکست تکنولوژیک
یک اشتباه فناوری می‌تواند مشتریان شما را برای مدت طولانی بدون دسترسی بگذارد. این نوع بحران بر شهرت و درآمد شما تأثیر می‌گذارد، بنابراین مهم است که برای این وضعیت آماده شوید.
بلایای طبیعی
بر اساس جایی که در آن قرار دارید می‌توانید برای برخی از بلایای طبیعی آماده شوید.
تغییرات عملیاتی
اگرچه ممکن است به نظر یک بحران معمولی نباشد، در صورتی که تغییر قابل توجهی در رهبری پیش بینی نشده باشد، باید یک استراتژی داشته باشید. اگر مجبور باشید تعدادی از افراد را اخراج کنید، روند عملیات شما نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد و ممکن است لازم باشد به مردم اطلاع دهید.
نابسامانی سازمانی
همیشه این احتمال وجود دارد که شرکت شما به سوء رفتار یا اشتباه متهم شود، و در این شرایط بحرانی، به برنامه‌ای برای نحوه پاسخگویی نیاز دارید. این طرح بحران ممکن است شامل صدور یک عذرخواهی عمومی و یافتن چگونگی بهبود باشد.
راهی برای پیش‌بینی هر بحرانی نیست، اما می‌توان بحران‌ها را دسته بندی کرد و بر اساس آنچه ممکن است روی دهد، برنامه‌ریزی کرد.
نتیجه‌گیری
مدیریت بحران از وجهه و رفاه مالی یک سازمان محافظت می‌کند؛ از این رو بسیار مهم است. سازمان‌هایی که استراتژی‌هایی را هنگام وقوع بحران تعریف کرده‌اند، تمایل دارند سریع‌تر از چالش‌ها خارج شوند و علاوه بر محدود کردن خسارات، اعتماد سهامداران خود را حفظ کنند. دانستن نحوه برخورد با بحران‌ها فقط هنری ظریف نیست، بلکه ضرورت برای رونق کسب و کار است. مراحل مهم برای ایجاد برنامه مدیریت بحران شامل شناسایی تیم رهبری، ارزیابی ریسک، تعیین اهداف سازمان، برنامه ریزی برای پاسخ و تثبیت طرح می‌شود. داشتن طرح و مراحل مدیریت بحران سازمان شما را برای وقوع فاجعه یا رویداد پیش بینی نشده آماده می‌کند.
